Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ και μυρσίνη εσύ δοξαστική
μη παρακαλώ σας μή λησμονάτε τη χώρα μου!

΄Ηρθαν ντυμένοι "φίλοι" αμέτρητες φορές οι εχθροί μου
Ήρθαν με τα χρυσά σειρήτια
τα πετεινά του Βορρά και της Ανατολής τα θηρία

Για μας, για μας, το ματωμένο σίδερο
κι η τριπλά εργασμένη προδοσία.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΙΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Μόνος απέλπισα το θάνατο!

Δόθηκε ποτέ επιγραμματικότερα, αλλά και ποιητικότερα, η μοίρα του Έλληνα και ο αγώνας του να επιβιώνει με μοναδικό σύντροφο τη φτώχεια, την κακομοιριά και την εγκατάλειψη; Πόσες φορές δεν βρεθήκαμε έντρομοι και απορημένοι μπροστά στην αθλιότητα συνοικισμών ή και εγκαταλειμμένων αγροτκών περιοχών και δεν αναρωτηθήκαμε: Μα πως ζούνε αυτοί οι άνθρωποι;
Kι ύστερα, ο ίδιος στίχος, δέχεται μια άλλη ερμηνεία κι αποδίδει τους άνισους, αμείλικτους κι ατέλειωτους αγώνες της φυλής για την ανεξαρτησία. Οι δύο πόλεμοι, του '22 και του '40, βασανίζουν τον Ποιητή, καθώς η πικρή ανάμνηση το πρώτου ξυπνά μέσα του άγρια προαισθήματα:

Η σκληρότητα του Αλβανικού και η αδυσώπητη αποφασιστικότητα του έλληνα αγωνιστή αφυπνίζουν τις αναμνήσεις του άλλου αγώνα, κι ο χρόνος του ποιήματος κινείται παλινδρομικά μέσα στο παρόν και προς τα πίσω. Ο Ποιητής παρακολουθεί δυο αγώνες που η έκβαση του ενός, έχει ήδη αποφασιστικά προδιαγράψει την έκβαση του άλλου, και η καρδιά του γεμίζει τρόμο.

Ο θάνατος, η θυσία, η αυταπάρνηση των Ελλήνων αποκαθιστούν τη λευτεριά στο θρόνο όλων των έκπτωτων θεών και συμβόλων. Βασανισμένος από το σκεπτικισμό του, εκλιπαρεί τη δικαίωση του αγώνα και επικαλείται άλλοτε τους άγραφους νόμους της δικαιοσύνης.

Χατζηκυριακος Γκικας - Υδρα