Αμέσως μετά την πρώτη έκδοση του 1943 το βιβλίο αυτό — "Σε αναζήτηση του θαυμαστού", θεωρήθηκε σαν η πιο αξιόλογη και αξιόπιστη μαρτυρία ως προς τη σκέψη και τη φιλοσοφική άποψη του G. I. Gurjieff.

Σε Αναζήτηση του Θαυμαστού

Aυτή η ιστορική και πολυσήμαντη εργασία κρίνεται από πολλούς ως θεμέλιος λίθος της μυστικιστικής σκέψης όπως διατυπώθηκε στην "Εργασία" ( the Work ) - ένας συγκερασμός των Ανατολικών φιλοσοφιών που διαδόθηκαν προφορικά δια μέσου των αιώνων από δάσκαλο σε μαθητή.

Ο σκοπός του Γκουρτζίεφ - να εισάγει αυτή την εργασία στη Δύση, τράβηξε κοντά του πολλούς μαθητές και ανάμεσα τους και τον Πήτερ Ουσπένσκυ —έναν καθιερωμένο μαθηματικό και δημοσιογράφο και αργότερα -με τη δημοσίευση του βιβλίου του Σε αναζήτηση του Θαυμαστού- έναν ευφραδή, πειστικό προσυλητιστή προς τις ιδέες του δασκάλου του, Γκουρτζίεφ.

Ο Ουσπένσκυ περιγράφει σ' αυτό, όλη τη διδασκαλία, με τρόπο ενδιαφέροντα και προσιτό διατυπώνοντας τη φιλοσοφική θεώρηση για τον κόσμο - τόσο του δασκάλου όσο και του μαθητή.

Δεν χρειάζεται να ειπωθεί πως αυτό το βιβλίο διέδοσε τη μυστικιστική σκέψη εμπνέοντας πλείστους όσους στοχαστές -αναλόγων πνευματιστικών κινημάτων- συμπεριλαμβανομένης και της Marianne Williamson - της διακεκριμένης συγγραφέως των βιβλίων "Επιστροφή στην αγάπη" και "Illuminata".

Πρόκειται για μια νέα έκδοση του πνευματικού αυτού θησαυρού με πρόλογο της συγγραφέως Μarianne Williamson.
Στη πρωτο-εκδιδόμενη εισαγωγή, η Ουίλιαμσον, μοιράζεται την επιρροή του βιβλίου του Ουσπένσκυ και των Γκουρτζιεφικών διδασκαλιών, με το κίνημα της Νέας Σκέψης και της προσωπικής της ζωής, προσδίδοντας μια νέα άποψη σ' ένα ήδη κλασσικό έργο.

Σημειωση 1 για το Φιλοσοφικο Συστημα — Εργασία: Η όλη διδασκαλία - έτσι όπως ονομαζόταν η παρακολούθηση των μαθημάτων στη σχολή που είχε ιδρύσει ο Γκουρτζίεφ.
Σημειωση 2 για το Φιλοσοφικο Συστημα — Tη διδασκαλία αυτή, ο Πήτερ Ουσπένσκυ μετέφερε στο σύγγραμα του "Ο Τέταρτος Δρόμος" στο οποίο περιγράφεται η μέθοδος για την απόκτηση μιας Νέας Συνειδητότητας

Peter Uspensky 1878 - 1948
1. Μια σημαντική στιγμή στην εργασία κάποιου είναι όταν αρχίζει να διακρίνει την προσωπικότητα του (επίκτητη) από την ουσία του (εξ υπ' αρχής δεδομένη).
   Το αληθινό Εγώ, η ατομικότητα, μπορεί να βελτιωθεί μόνο από την ουσία του. Μπορεί κανείς να πει πως η ατομικότητα είναι η ουσία επαυξημένη, ωριμασμένη.
   Αλλά για να μπορέσει η ουσία να μεγαλώσει πρώτα απ' όλα, είναι απαραίτητο να αδυνατίσει η συνεχής πίεση της προσωπικότητας (επίκτητη) επάνω στην ουσία (εξ υπ' αρχής).
2. Ορισμένες διδασκαλίες συγκρίνουν τον άνθρωπο μ' ένα σπίτι με τέσσερα δωμάτια. Ο άνθρωπος ζει στο μικρότερο και φτωχότερο των άλλων ώσπου να μάθει για την ύπαρξη των άλλων τριών που είναι γεμάτα θησαυρούς. Μόλις το μάθει, αρχίζει να ψάχνει για τα κλειδιά αυτών των δωματίων και ειδικά του τέταρτου (βλέπε Ouspensky "O Δ΄δρόμος") και πιο σημαντικού. Μόλις το βρει, αληθινά τότε γίνεται ο κύριος του σπιτιού, τότε μόνο το σπίτι πράγματι του ανήκει καθ' ολοκληρίαν και δια παντός.
3. Το πλήθος ούτε θέλει ούτε ψάχνει για τη γνώση, οι αρχηγοί του μέσα στις επιδιώξεις τους προσπαθούν να δυναμώσουν το φόβο του και την απέχθεια του για ό,τι καινούργιο και άγνωστο.
   Μόνο ένα πράγμα είναι βέβαιο: η σκλαβιά του ανθρώπου μεγαλώνει κι αυξάνεται. Ο άνθρωπος γίνεται ένας πρόθυμος σκλάβος. Δεν χρειάζεται πλέον αλυσσίδες - αρχίζει να αρέσκεται στη σκλαβιά, να είναι γι' αυτήν υπερήφανος. Κι αυτό είναι ό,τι χειρότερο για τον ίδιο.
4. Δεν υπάρχει υποχρεωτική, μηχανική εξέλιξη. Η εξέλιξη είναι προϊόν της ενσυνείδητης προσπάθειας. Η εξέλιξη του ανθρώπου είναι η εξέλιξη της συνειδήσεως του και αυτή η "συνείδηση" δεν μπορεί να εξελιχθεί ασυνείδητα.
   Η εξέλιξη του ανθρώπου είναι η εξέλιξη της θέλησης του, κι αυτή η "θέληση" δεν μπορεί να αναπτυχθεί άθελα του.
   Η εξέλιξη του ανθρώπου είναι η εξέλιξη της δύναμη του να πράττει και το να "πράττει" δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα των πραγμάτων που "συμβαίνουν".
   Πρόοδος και Πολιτισμός στο αληθινό τους νόημα μπορούν να συντελεσθούν μόνο σαν αποτέλεσμα ενσυνείδητης προσπάθειας. Δεν μπορούν να επιτευχθούν σαν αποτέλεσμα ασυνείδητων μηχανικών πράξεων.
   Από τις εκδηλούμενες επιθυμίες, μόνο μια είναι θεμιτή - η επιθυμία να είσαι "κύριος του εαυτού σου" διότι χωρίς αυτή την επίτευξη, τίποτα δεν είναι δυνατό.
   Όλα εξαρτώνται από όλα, όλα σχετίζοντα τίποτε δεν υπάρχει από μόνο του. Εντούτοις το κάθε τι συντελείται από μόνο του, σύμφωνα με τους δικούς του ενυπάρχοντες λόγους. Εάν οι άνθρωποι ήταν διαφορετικοί όλα θα ήταν διαφορετικά. Είναι αυτά που είναι εξ υπαρχής κι έτσι όλα γίνονται σύμφωνα μ' αυτό το ιδίωμα.
   Η εξέλιξη του ανθρώπου μπορεί να εκδηλωθεί μόνο σαν το αποτέλεσμα της εξέλιξης μέσα του αυτών των δυνάμεων και δυνατοτήτων που δεν μπορούν να αναπτυχθούν από μόνες τους αν βιώνονται μ' έναν μηχανικό τρόπο. Μόνο αυτό το είδος της ανάπτυξης, μόνο αυτό το είδος της ωρίμανσης κάνει την αληθινή ανάπτυξη του ανθρώπου. Δεν υπάρχει άλλη ανάπτυξη πουθενά αλλού.
5. Φανταστείτε πως καθόμαστε εδώ συζητώντας για τη θρησκεία και πως η βοηθός Μάσα ακούει τη συζήτηση μας. Αυτή φυσικά καταλαβαίνει αυτά που λέμε με τον δικό της τρόπο κι επαναλαμβάνει ό,τι κατάλαβε στον θυρωρό Ιβάν. Ο θυρωρός Ιβάν πάλι καταλαβαίνει με τον τρόπο του και επαναλαμβάνει ό,τι άκουσε από τον αμαξά Πέτρο που μένει παρα δίπλα.

"The 4th Way" - Peter Uspensky
6. Ο αμαξάς Πέτρος πηγαίνει στην εξοχή και ξαναδιηγείται στο χωριό ό,τι άκουσε στην πόλη. Νομίζετε πως αυτό που ξαναδιηγείται μοιάζει καθόλου με αυτά που εμείς εδώ λέγαμε; Αυτό ακριβώς είναι η σχέση μεταξύ υπαρχόντων θρησκειών και αυτού που θα μπορούσε να ήταν η προέλευση τους.
   Όλα - διδασκαλίες, παραδόσεις, προσευχές, έθιμα, έρχονται σε μας όχι από πέμπτο αλλά από εικοστό-πέμπτο χέρι και φυσικά όλα έχουν αλλοιωθεί πέρα από την αληθινή τους σημασία και κάθε τι σημαντικό έχει ξεχαστεί από καιρό πριν.