Ο μανάβης και ο καλαθοπλέχτης, η τέντα και ο ήλιος που ανεβαίνει να φωτίσει την πραμάτεια, οι δυνατές φωνές που προσελκύουν αγοραστές και παρατηρητές... Ένας κόσμος σε μικρογραφία χωράει στο ταμπλό του παζαριού της Ξάνθης —πολύβουο, πολύμορφο, πολυδιάστατο, πολυπολιστισμικό, πολυσύχναστο, όπως και της Κομοτηνής άλλωστε...

Ξανθη - Παραδοσιακη Καπναποθηκη

Η έκθεση που στήθηκε στην Καπναποθήκη «Π» της Ξάνθης και ανήκει σε μία πρωτοβουλία της Ακαδημίας Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης δεν πουλάει, προσφέρει μόνο εικόνες από ντοκιμαντέρ με τη ζωή στο παζάρι, ήχους ηχογραφημένους απ΄ το παζάρι της Ξάνθης, μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου.
Στο «Π», στην καπναποθήκη της οδού Καπνεργατών, στο πλαίσιο των Γιορτών Παλιάς Πόλης 2002, στην Ξάνθη, φιλοξενούνται από το βράδυ της Δευτέρας τρεις εκθέσεις ζωγραφικής, όπως και μία έκθεση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, η οποία αναφέρεται σ΄ ένα θεσμό με βαθιές ρίζες, το παζάρι: Εύηχο, πολύτροπο, φιλάνθρωπο είναι τα επίθετα που αποδίδονται στο παζάρι της Ξάνθης, σε μία άρτια επιμελημένη έκδοση που συνοδεύει την έκθεση.

Ανάμεσα στους πάγκους με τα αγαθά, τις κούκλες τις ντυμένες με παραδοσιακές ενδυμασίες από τη συλλογή του Γιάννη Δαδαλιάρη, τους ήχους της αυθεντικής αγοράς και το προβαλλόμενο video με εικόνες πωλητών-καταναλωτών, συναντήσαμε την Κομοτηναία επιμελήτρια της έκθεσης, κοινωνιολόγο, κ. Μίνα Μαχαιροπούλου, η οποία αιτιολογεί την επιλογή:

“Το παζάρι της Ξάνθης έχει μία ιστορία από τις αρχές του αιώνα, οπότε θεσμοποιήθηκε, είναι σημείο αναφοράς για την περιοχή της Ξάνθης και ευρύτερα της Θράκης, αποτελεί ένα χώρο ένωσης των ανθρώπων, καθώς ενώνει όλες τις πολυπολιτισμικές ομάδες της περιοχής. Είναι χώρος επικοινωνίας και ταυτόχρονα τέχνη, γιατί δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να εκφραστούν δημιουργικά.
Έχουμε άπειρα παραδείγματα καταπληκτικής λαϊκής δεξιότητας και εκφραστικής δημιουργικότητας. Το παζάρι έχει τη δύναμη να κάνει τον άνθρωπο πιο ανεκτικό απέναντι στη διαφορά και στον «άλλο» και από αυτήν την άποψη το παζάρι μάς κάνει πιο σοφούς.
Μέσα από αυτό γνωρίζουμε το άλλο, το διαφορετικό και κατ΄επέκταση γνωρίζουμε και τον εαυτό μας. Αναφέρομαι κυρίως στο παζάρι της σημερινής εποχής, παρ΄όλο που η συγκεκριμένη έκθεση έχει σαν στόχο να δώσει μία αναφορά στο παρελθόν, στην ιστορία του παζαριού. Γι΄αυτό το λόγο παρουσιάζουμε τις παραδοσιακές φορεσιές που ανήκουν στη συλλογή του Γιάννη Δαδαλιάρη”.

From Xanthi

↑ Πλατεία με ρολόι Παλιά Ξάνθη ΄Αποψη

Η κ.Μαχαιροπούλου διευκρινίζει ότι δεν επιχειρείται μέσα από τη συγκεκριμένη έκθεση μια αναπαράσταση του παζαριού:
“Επιθυμούμε να παρουσιαστούν κάποια στοιχεία, τα οποία σημειολογικά θα μας παραπέμψουν σ΄ένα συμβολισμό του παζαριού και της σημασίας του στην τοπική κοινωνία”.
Η κ.Μαχαιροπούλου θίγει και το κοινόν ανάμεσα στο παζάρι της Ξάνθης και αυτό της Κομοτηνής, γνώριμα και τα δύο στους επισκέπτες της Θράκης.
“Σ΄αυτές τις δύο πόλεις είναι πιο έντονος ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας, αλλά γενικότερα τα παζάρια της Θράκης έχουν μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα παζάρια της υπόλοιπης Ελλάδας”.

Η έκθεση για “Το παζάρι της Ξάνθης” θα μεταφερθεί το Μάρτιο στην Αθήνα και θα παρουσιαστεί στο Γκάζι. Διοργανώνεται από τo Δήμο Αθηναίων, το Δήμο Ξάνθης και την Ακαδημία Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης.

Ένας χρήσιμος οδηγός για τον επισκέπτη της έκθεσης και μια όμορφη συλλογή, ταυτόχρονα, από κείμενα των Θανάση Μουτσόπουλου, Μίνας Μαχαιροπούλου και Γιώργου Φραντζολά, αναδύει τα χρώματα και τα αρώματα της ιστορίας και των ανθρωπολογικών χαρακτηριστικών του παζαριού.

Όπως σημειώνει η κ. Μαχαιροπούλου «η έκδοση θα εμπλουτιστεί με κείμενα που θα γραφτούν απ΄τον Μάριο Πόντικα, τη Δέσποινα Πανταζή, τον Μισέλ Φάις και την Αγγέλα Γιαννακίδου»